رسانههای ایران ۶ آذر ۱۴۰۰ خورشیدی نگاه ویژهای به تجمع مطالبهگرانه کشاورزان اصفهان داشتهاند. به گونهای که اصولگرایان، اعتدالگرایان و اصلاحطلبان هر کدام گزارشها و گفت وگوهایی در این خصوص منتشر کردهاند که در ادامه بخشی از این گزارشها رصد میشود.
رسانههای اعتدالگرا
پایان تجمع کشاورزان اصفهان پس از توافق
روزنامه ایران در گزارشی می نویسد: پس از امضای توافقنامه ۷ بندی بین نمایندگان شورای صنفی کشاورزان، شورای میرابها و آببران شرق و غرب اصفهان و نمایندگان استانی دولت در استانداری، جهاد کشاورزی و آب منطقهای اصفهان که با میانجیگری آیتالله سید ابوالحسن مهدوی نماینده مردم استان در مجلس خبرگان رهبری انجام شد، تجمع کشاورزان اصفهان در بستر خشک زایندهرود صبح روز پنجشنبه هفته گذشته با قرائت بیانیهای پایان یافت. بیانیهای که توسط حسین وحیدا، نماینده صنف کشاورزان شهرستان اصفهان در جمع تجمع کنندگان خوانده شد، بندهای توافق نمایندگان کشاورزان اصفهان با نمایندگان دولت در استان اصفهان را هم تشریح کرد. بر اساس بند اول این توافق، مقرر شد آب زایندهرود و زمان بازگشایی و رهاسازی آب توسط نماینده صنف کشاورزی و سازمان جهاد کشاورزی پس از بررسیهای میدانی و اجرای اقدامات مقدماتی برای رفع موانع مزاحم برای روان آبی تعیین شود و در تاریخی که این گروه اعلام میکند با رعایت خط قرمز آب شرب رهاسازی شود البته مردم شهر اصفهان بدانند که بابت جبران لطف و همراهی که با کشاورزان کردند ایشان نیز برای پیشگیری از بروز هرگونه مشکل برای شرب مردم شریف اصفهان از حقابههای خودشان معادل حداقل ۳ ماه نیاز شرب مردم را در سد زایندهرود نگه داشتند.
پیامد بحران آب در کشور
روزنامه حمایت در گزارشی نوشت: در حال حاضر شاهد وضعیت ناهنجاری در کشت محصولات کشاورزی هستیم. ماحصل این وضعیت منجر به تحمیل خسارت های شدید به منابع عمومی کشور شده است. تدوین الگوی کشت یکی از پازل های گم شده مهم توسعه کشاورزی در کشور است؛ نتیجه کم توجهی به این مساله را بارها و بارها در محصولات کشاورزی شاهد بودیم. نمونه اخیر آن فساد انبوه سیب در ارومیه است که می توان گفت یکی از متهمان اصلی خشکی دریاچه در این استان بوده است. همچنین در حالی که سالهاست کشاورزان بر ضرورت اصلاح رویه های غلط برای جلوگیری از خشکی بیشتر دریاچه ارومیه تاکید دارند مجددا شاهد کشت محصولات آب بر در ارومیه هستیم. به نظر می رسد حفظ برخی مشاغل در این شرایط بدون توجه به مخاطرات آن بیشتر در اولویت قرار دارد. کارشناسان راهکار کسبوکارهای از بین رفته به واسطه کمبود آب را توجه به مزیت های مهم در این مناطق عنوان می کنند. در هفته های اخیر شاهد اعتراضاتی به خشکی زاینده رود از سوی کشاورزان هستیم. علت عمده این مساله برداشت بی رویه از منابع آبی بوده است. بر این اساس راهکار کارشناسان در این شرایط تغییر شیوه کسب و کار با توجه به مزیت های این استان است. در شرایطی که استان اصفهان می تواند محل مناسبی برای توسعه گردشگری کشور و توسعه بوم گردی باشد توسعه کشاورزی در این استان موجب مشکلات زیادی شده است. این در حالی است که در برخی مناطق کشور از جمله ایلام فرصت مناسبی برای کشاورزی فراهم بوده که به آن بی توجهی می شود. این تجربه را بسیاری از کشورهای توسعه یافته مدنظر قرار داده اند و بر این اساس کشت فراسرزمینی نیز یکی از این اقدامات است.
آرامش کشاورزان، غوغایآشوبگران
روزنامه همشهری در گزارشی میآورد: اصفهان همچنان خبرساز است. تجمعات اعتراضی با مطالبات در زمینه آب و مشکلات ناشی از بیآبی گرچه از اصفهان آغاز شد، اما چندی بعد به چهارمحال و بختیاری هم کشیده شد؛ تجمعاتی که آرام شروع شد، آرام ادامه یافت و آرام هم به پایان رسید، اما پس از اعلام کشاورزان مبنی بر پایان اجتماع مدنیشان براساس توافق صورتگرفته با مسئولان و انتظار برای تحقق آنها، تجمعات متفاوتی در حال شکلگیری بود که پلیس مانع آنها شد. از دیگر سو تبعات و برخی تحرکات که در ادامه همین تجمعها صورت گرفت، یزد را هم دربرگرفت و با آسیبی که به خط لوله انتقال آب به این استان وارد شد، روز گذشته یزدیها ساعاتی را بدون آب به سر بردند. درحقیقت همین وقایع نشان میدهد که موضوع آبی این سه استان کاملا به هم وابسته است. ضمن اینکه استان چهارمی هم در این میان ذینفع است؛ خوزستان که اعتراضات مردم آن چندماه پیش و در تابستان بود که خود را نشان داد؛ اعتراضاتی که به خیابان کشیده شد و نتایج ناگواری هم در پی داشت. بههرحال، مسئله فعلی دولت و کشور، اصفهان است و مطالبات کشاورزان این استان؛ موضوعی که البته در کوتاهمدت فقط این طیف کوچک را دربرمیگیرد و قطعا هر تصمیمی گرفته شود، باید مردم هر ۴استان در آن دیده شوند. تجمعات آرام کشاورزان برای آب، گرچه پایان یافت، اما شب جمعه و بهرغم اعلام پایانیافتن اعتراضها براساس توافق صورتگرفته با مسئولان، عدهای ۲ چادر کشاورزان را به آتش کشیدند. براساس ویدئویی که تسنیم منتشر کرد، ۲نفر از پشت چادرهای کشاورزان بهگونهای که دیده نمیشوند عبور میکنند و لحظاتی بعد آتشسوزی آغاز میشود. صبح جمعه هم تجمعات پراکندهای برگزار شد که بنا به گزارش فارس، بدون حضور کشاورزان بود و با آتشزدن موتور پلیس و شکستن شیشههای آمبولانس به خشونت کشیده شد.
رسانههای اصولگرا
آیندهاندیشی آب، خاک و هوا
روزنامه رسالت در یادداشتی به قلم محمدکاظم انبارلویی می نویسد: بحران آب حداقل در ۵ استان مردم را به کنش اجتماعی کشانده است. تجمع کشاورزان اصفهانی در کف زایندهرود و طرح معقول و مشروع مطالبات خود در یک حرکت هوشمندانه مدنی، آیندهپژوهان را به فکر این انداخته است که بحران آب نه در مقطع کنونی بلکه تا ۴۰، ۵۰ سال آینده چارهاندیشی کنند. اما امروز ما در سیستان نصیبی جز طوفان شن و گرد و غبار نداریم. ما در حالیکه در فصل خشکسالی بهسر میبریم۵ برابر استاندارد جهانی آب مصرف میکنیم. آب شرب را در شستشو و همان را در تجارت و صنعت هم مصرف میکنیم. با آنکه میدانیم کشوری خشک هستیم ۷۰ درصد در کشاورزی پرت آب داریم و هنوز از سیستم غرقآبی دست نکشیدیم. هوا را هم به خدا سپردیم اگر باد نیاید و باران نبارد باید هفتهها در اتاق گازهای سمی کلانشهرها روزگار بگذرانیم دهها قانون و مقرره درباره حفظ هوای پاک را نادیده میگیریم. هیچ تئوری علمی برای بیرونرفت از بحران گرد و غبار و آلودگی شهرها از باب آیندهپژوهی و آیندهاندیشی نداریم. باید احزاب و گروهها، هیئتهای علمی دانشگاهها و مدرسان حوزهها برای صیانت از آب، خاک و هوا به میدان بیایند و دولت را در حل این بحرانها یاری کنند. نهادهای حاکمیتی در سه قوه وظایف کلیدی دارند باید همه آنها به میدان بیایند. حتی فیلسوفان و جامعهشناسان، روانشناسان، مهندسین آب، خاک و هوا و ... هر کدام گوشهای از کار را به عهده گیرند. آقای رئیسی هنوز کارنامه ۱۰۰ روزه خود را جمعبندی نکرده اما در این مدت ثابت کرده است برای حل بحرانهای یادشده روی حرکتهای مردمپایه و نهادهای مردمی حساب باز کرده و حاضر است به سهم حکمرانی در حل این معضلات عمل کند.
اغتشاشگران علیه کشاورزان
روزنامه وطن امروز در گزارشی نوشت: کشاورزان غرب و شرق اصفهان که از دوشنبه ۱۷ آبان، در بستر خشکیده زایندهرود و در جوار پل خواجو چادر برپا کرده بودند، در پی توافقات اعضای هیاتمدیره صنف کشاورزی اصفهان با مسؤولان استان برای رسیدگی به مشکلاتشان، پس از ۱۶ روز در شامگاه چهارشنبه سوم آذرماه به تحصن خود پایان دادند. بر اساس بند ششم توافقنامه صنف با مسؤولان استان، چادرهای مستقر در بستر زایندهرود تا ۴ بامداد چهارشنبه گذشته باید جمعآوری و تجمع پایان مییافت اما این امر با حواشی همراه شد و افراد ناشناس بامداد روز پنجشنبه چادرها را به آتش کشیدند. در پی این حوادث و پایان تجمع صنفی کشاورزان، برخی جریانهای ضدانقلاب با انتشار فراخوانهایی از مردم دعوت کردند بار دیگر به بستر خشکیده زایندهرود بیایند؛ مسالهای که باعث شد نیروی انتظامی با برگزاری چنین تجمعی مخالفت کند. در این میان همچنین شورای میرابها و صنف کشاورزان اصفهان با صدور اطلاعیههای متعدد اعلام کردند این تجمع با این صنف ارتباطی ندارد.
توزیع عادلانه آب در انتظار برنامه فوری دولت
روزنامه جوان در گزارشی می آورد: اصفهان، یزد، چهار محال و بختیاری و خوزستان حال و روز آبیشان خوش نیست! کاهش بارندگیها سرچشمههای زندهرود را در استان چهار محال و بختیاری خشک کردهاست. نه کوهرنگ مانند گذشته چشمهای خروشان از آب دارد و نه غار یخی و نه چشمه دیمه؛ تمام سرشاخههای زایندهرود خود در قحطی آب به سر میبرند و نمیتوانند لبهای خشکیده این رود چندین هزار ساله را سیراب کنند. حالا در بحبوحه بحران آب و در حالی که کشاورزان اصفهانی در توافق با مسئولان استانی به تجمع اعتراضی خود در بستر خشک زایندهرود پایان دادهبودند، شامگاه پنجشنبه دو چادر کشاورزان مورد تعرض عدهای قرار گرفت و ویدئوی آتشگرفتن آنها در فضای مجازی پخش شد. صدای اعتراضات آبی اهالی چهار محال و بختیاری هم بلند شده و از سوی دیگر در اصفهان هم خط لوله انتقال آب به یزد را مورد تعرض قرار دادند و حالا در برخی از مناطق این استان کویری با تانکر به مردم آب میرسانند. خلاصه کلام اینکه مشکل آب جدی است و دولت برای حل این بحران موظف است گزارش عملکرد خود را به شکلی شفاف بیان کنند. با تمام اینها، مردم از دولت انتظار دارند بحران پیش رو را مدیریت و گزارش اقدامات خود را به مردم ارائه کند تا آنها بدانند در شرایط سخت کنونی دولت همراهشان است و برای رفع دغدغههایشان برنامه دارد.
اراذل اجارهای در غیاب کشاورزان اصفهانی دست به کار آشوب شدند
روزنامه کیهان در گزارشی می نویسد: کشاورزان اصفهانی طی روزهای گذشته با برپایی چادر در بستر زایندهرود خواستار رسیدگی مسئولان به مطالبات آنها درخصوص مسائل آب و تعیین تکلیف وضعیت کشت پاییزه بودند و مسئولان کشوری و استانی اعلام کردند حل مشکلات کشاورزان در اولویت قرار دارد. پس از چندین روز از حضور کشاورزان در بستر زایندهرود، روز چهارشنبه شورای میرابها و آببران و کشاورزان در بیانیهای از پایان تجمع خود خبر دادند. پس از انتشار این بیانیه، عناصر فرصتطلب و ضد انقلاب که از ابتدا تلاش کردند که مسیر مطالبات کشاورزان را تغییر داده و به فضای ناامنی و بینظمی در اصفهان دامن بزنند و در این نقشه شوم ناکام مانده بودند، شامگاه پنجشنبه چادرهای حاضرین در بستر زایندهرود را آتش زدند که با اقدام به موقع نیروهای انتظامی که در این دو هفته تلاش کردند امنیت تجمعکنندگان حاضر در بستر زایندهرود را تامین کنند، اراذل و اوباش دستگیر شدند. علیرغم اتمام تجمع کشاورزان، صبح دیروز نیز عدهای اراذل و اوباش با آتش زدن موتور پلیس، شکستن شیشههای آمبولانس، شکستن شیشه اماکن عمومی و از جمله بانک، آتش زدن درختان و سنگپرانی به پلیس، زخمی کردن یکی از نیروهای بسیج و... دست به خشونت و وحشیگری زدند و فضای رعب و وحشت برای عابرین ایجاد کردند.
موشکافی ۶۵ سال خشکسالی و ترسالی در مرکز کشور
خبرگزاری فارس در گزارشی می آورد: کاهش قابل توجه میزان بارندگی و خشکسالی سبب شده تا بسیاری از تصمیمات غلط گذشته در حوزه مدیریت منابع آب کشور امروز عیان شود. در حال حاضر حدی شدن شرایط اقلیمی سبب شده است تا همزمان با کاهش بارندگیها، شاهد تغییر شکل نظام بارشی از برف به باران نیز باشیم که همین امر کاهش دورههای خشکسالی و ترسالی را به همراه دارد. مضاف اینکه عمده بارش فصل ترسالی کشور خود را به شکل سیلاب نمایان میسازد. به عبارت دیگر اگر در سالهای گذشته دورههای خشکسالی و ترسالی با فاصله ۱۰ الی ۱۵ ساله رخ میداد، در حال حاضر این مسئله در بازههای زمانی بسیار کوتاهتر در حد ۱ الی ۲ سال اتفاق میافتد. به استناد مدلهای هواشناسی در سالهای آتی بیشتر از هر زمان دیگری با پدیدههای خشکسالی و سیلاب به عنوان ۲ روی یک سکه مواجه خواهیم شد. افکار عمومی کشور در مواجه با واژه خشکسالی درک صحیح از این مسئله بروز نمیدهد و به دنبال آن این مسئله میتواند به اندازه مدیریت غلط در شرایط کشور اثر گذار باشد، در بحران خشکسالی مرکز کشور که هم اکنون زمینه ایجاد مشکلات گسترده برای مردم را به وجود آورده است، مسئله خشکسالی در این منطقه ابعاد قابل توجهی از جمله کمبود بارندگی در بالادست، کاهش ورودی به سد زاینده رود و سایر ابعاد دیگر را در برمیگیرد. بر همین اساس، در این گزارش ضمن بررسی ابعاد جدید از خشکسالی اصفهان نسبت به تبیین دقیق این موضوع اقدام میکنیم.
رسانههای اصلاحطلب
حکمرانی آب باید تغییر کند
روزنامه ابتکار در یادداشتی به قلم محمدعلی وکیلی می نویسد: این روزها ابربحران آب گریبان کشور را گرفته. هر روز یکی از حوضهها به مطالبه سهمش برمیخیزد و فریاد میزند. گسلهای اجتماعی بیدار شده اند و هر روز که التیام نیابد کار بغرنجتر میشود. اینها همه نشان میدهد کشور در حکمرانی آب ورشکسته شده است. جمهوری اسلامی باید سریع تصمیم بگیرد. تصمیم بزرگ و سختی هم باید بگیرد. خشکسالی و تغییرات اقلیمی و حکمرانی بد در حوزه آب، وضع را هر روز وخیم تر میکند. هیچ اتفاق طبیعی و معجزه ای نمیتواند وضع را تغییر دهد. بنابراین اصلاً کسی منتظر نایستد. علاج و تدبیر در دست تصمیم گیران است. اگر دیر بجنبند و یا تصمیم بد بگیرند ممکن است کار به جاهای باریکتری بکشد. به گمانم هرکس ایدهای دارد باید در حوزه عمومی مطرح کند تا از رهگذر بحث و انتقاد، به طور عاجل به یک تصمیمی برسیم. ما منابع کم داریم و مصرف را هم اصلاح نکردهایم. درنتیجه به چنین وضعی افتاده ایم. لذا باید تصمیم دقیق و مهمی گرفت و در این برهوت منابع آبی، راهکار پیدا کنیم.
خشونت در بسترخشک زندهرود
روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت: بازگشت التهاب به زایندهرود در حالی است که بامداد پنجشنبه هم افراد ناشناس، چادرهای کشاورزان متحصن در بستر زایندهرود را آتش زده بودند. آنچه دیروز در خیابانهای شهر اصفهان رخ داد، شاید شعله زیر خاکستری بود که دوبارهگر گرفت آن هم بعد از پایان اعتراضات ۱۷ روزه معترضان که پذیرفتند تا محقق شدن قولهای دولت سکوت کنند. با این حال، التهاب آغشته به دود و فریاد و خشم دیروز در حالی دوباره در شهر اصفهان شکل گرفت که روز پنجشنبه نمایندگان بیش از ۴۵۰ هزار کشاورز اصفهانی با صدور بیانیهای و با امضای «شورای میرآبها و آببران»، پایان تجمع خود را در بستر خشک زایندهرود اعلام کردند و نماینده صنف کشاورزان شهرستان اصفهان هم اعلام کرد و گفت: «اگر تنشهایی بین کشاورزان پیش آمد ناشی از اجرا نشدن مصوبات گذشته و بیاعتمادی بود، ولی بیشتر آنها معتقدند باید به دولت جدید و استاندار فعلی فرصت داده شود و اعتماد کرد تا هر چه زودتر این مصوبات اجرایی شود».
نسخه کوتاهمدت نجات زایندهرود
روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی می آورد: بازوی پژوهشی مجلس برای نجات زایندهرود نسخه کوتاهمدت فوری ارائه کرد. این نهاد پژوهشی با آسیبشناسی بحران آب در اصفهان، ریشه این موضوع را در مسائلی چون ضعف اقتصاد آب، فقدان سند آمایش سرزمین و بهدنبال آن الگوی کشت نامناسب و خارج از حد توان اکولوژیک منطقه دانست. نتیجه این معضلات ایجاد بحران آب فراگیر است که منحصر به زایندهرود نبوده و بسیاری از مناطق دیگر از جمله دریاچه ارومیه، کارون بزرگ، تالاب بختگان، دشت مشهد و... را نیز درگیر کرده است. مرکز پژوهشها معتقد است، در مقام عمل، ناهمگنیها و کسب آمادگی برای مواجهه با چالشهای بخش آب، میتواند بزرگترین تحول در دولت جدید محسوب شود. به این منظور پیشنهاد میشود تعدادی از مسائل به تفکیک منطقه مشخص شوند؛ به عنوان مثال مساله آب زایندهرود، مساله دریاچه ارومیه، مساله کارون بزرگ، مساله هیرمند، مساله آب زیرزمینی رفسنجان، مساله خشک شدن تالاب بختگان، مساله آب زیرزمینی مشهد و ... منظور از مساله، ترکیب مولفههای مختلف در آن است. برای هر یک از این مسائل، سازمان مواجهه با آن تمهید شود و برای هر مساله متناسب با ماهیت و اقتضائات آن، سازوکار و سازمان لازم طراحی و پیادهسازی شود. از فصل مشترک این مسائل مولفههایی در سطح ملی به دست خواهد آمد.
جمعبندی
رسانههای اعتدالگرا در مهمترین خبرهای خود به کم آبی در کشور اشاره کردند و پیامد بحران آب در کشور را مورد بررسی قرار دادند. این رسانهها در بررسیها و تحلیلهای به این جمعبندی رسیدند که در حال حاضر شاهد وضعیت ناهنجاری در کشت محصولات کشاورزی هستیم که همین وضعیت هم باعث ایجاد نارضایتی در میان کشاورزان به خصوص در اصفهان شده است.
رسانههای اصولگرا هم مهمترین مساله را بحث آب و خشکسالیها دانستند و بیان داشتند که کاهش قابل توجه میزان بارندگی و خشکسالی سبب شده تا بسیاری از تصمیمات غلط گذشته در حوزه مدیریت منابع آب کشور امروز عیان شود که یکی از نمونههای آن در اصفهان اتفاق افتاد. این رسانهها مطالبات کشاورزان اصفهان را به حق شمردند اما حوادث پیش آمده طی روزهای قبل را ناشی از آشوب اراذل اجارهای در غیاب کشاورزان اصفهانی دانستند.
رسانههای اصلاحطلب هم به مانند دیگر رسانهها بحث بحران آب را مدنظر قرار دادند و یادآور شدند که خشکسالی و تغییرات اقلیمی و حکمرانی بد در حوزه آب، وضع را هر روز وخیمتر کرده و علاج و تدبیر در دست تصمیمگیران است.
قم پرس منتظر دریافت اخبار و پیام های هموطنان عزیز می باشد.